Panya Parçalanmasi (pota Kirilmasi)

Panya Parçalanması ve Basketbol Tarihçesi

Panya parçalanması (bazı yerlerde eksik bir tanımlama da olsa, pota kırılması olarak karşılaşılabilmektedir), bir kaza ya da kimi zaman akrobatik bir basketbol gösterisi olarak nitelendirilmektedir. Bir oyuncu kullandığı basketbol topunu, ½ inch kalınlığındaki temperli camı parçalayabilecek sertlikte bir smaç şeklinde kullandığı maçlarda, panyaların parçalandığı manzaralar görülmektedir. Bazı durumlarda bu aksilik, maçların ertelenmesi ya da iptaline varabilen sonuçlar doğurmakta, ciddi yaralanmalar ortaya çıkabilmekte ve tamir-temizlik gibi pahalı masraflar yaratabilmektedir. Bir panyanın parçalanması, oyuncuların ya da seyircilerin üzerine cam parçalarının düşmesine neden olabilir. NBA kurallarına göre, maç esnasında böyle bir aksiliğin yaşanması durumunda, oyuncu cezaya çarptırılabilir ve bir de teknik faul verilir.

Panya parçalanması birçok farklı nedenle meydana gelebilir. 1967 yılında, basketbol topunu smaç şeklinde kullanmak lise ve kolej basketbolunda yasaklanmıştı. Kural koyucular, smaç hareketinin yaralanma ve ekipman hasarı ile sonuçlanmasını gerekçe olarak kullandılar. Ancak bu yeni kural hakkında bir çok tartışma ortaya atılınca, dokuz yılın ardından, potaya asılma hareketinin kullanımı ile birlikte yeniden kurallara dahil edildi. NBA'de bu hareketin fark edilmesi içinse 1979 sezonunda, Darryl Dawkins'in smaçlarıyla iki panya parçalaması gerekecekti.

NBA'de Panya Parçalanmasının Tarihi ve Önemli Oyuncular

Basketbol tarihi boyunca, smaç basarak rahatlıkla topu çemberden geçirebilecek nitelikte boy ölçüsüne ve kuvvete sahip birçok oyuncu olmuştur. Bununla birlikte, panyayı parçalayan ilk NBA oyuncusu (daha çok ünlü bir aktör olarak tanınmıştır) Chuck Connors'tır ve bu eylemini aslında smaç kullanmadan gerçekleştirmiştir. 1946 yılında, Boston Celtics adına forma giyen Connors, sahada maç öncesi ısınma hareketlerini çalışırken, bir elemanın panya ve çember arasına yerleştiremediği bir koruyucu aparat eksikliği yüzünden panyanın kırılmasına neden oldu. Ayrıca bir "All-Star" (Yıldızlar Karması) uzun forveti olan, Baltimore Bullets Takımı'ndan Gus Johnson, NBA liginde 1960'lı ve 1970'li yıllarda, üç panyayı parçalamayı başararak, neredeyse "panya parçalayıcısı" unvanını kazanmıştır. Farklı bir örnek olarak ise, ABA tarihinde 6 Kasım 1970'de yaşanan bir olay örnek verilebilir ki maç sırasında Charlie Hentz iki panyayı birden parçalamış ve sonucunda da maç iptal edilmek durumunda kalınmıştır.

Darrly Dawkins, panyaları parçalamasıyla tanınmasının yanı sıra, NBA literatürüne "breakaway rims - potaya asılmak" kavramını kazandıran ilk isim olarak da anılmaktadır. Ayrıca, 1992-93 NBA sezonunda, New Jersey Nets ve Phoenix Suns maçlarında Shaquille O'Neal çok sert smaçlarıyla, panyaları tutmaya yarayan iki adet destek yapısını kırmıştır.

Önemli Panya Parçalanması Anıları

Yine akıllarda yer eden birkaç panya parçalanması hatırasının burada sıralanması da doğru olacaktır. Geçmiş NBA yıldızlarından biri olan Chris Morris New Jersey Nets Takımı adına oynadığı 1993 yılındaki bir karşılaşmada; Jerome Lane isimli basketbol oyuncusu ise 1988 yılında Pittsburgh Üniversitesi adına çıktığı bir maçta; Blue Edwards ise East Carolina Takımı adına forma giyerken geleneksel bir "Midnight Madness Turnuvası" maçında ve son olarak da Byrant Reeves ise, 1995 yılında gerçekleşen maçta UCLA karşısında yer aldıkları maçın ısınma hareketlerini çalıştığı esnada panyaları parçalamışlardır. Shaquille O'Neal'ın, panya camlarına herhangi bir zarar gelmediği halde, 2 adet pota direğini destek dirsek noktalarından kırması olayını dikkate alan NBA, takip eden 1992-93 sezonunda bu noktaların metal desteklerini ve panyaların dayanıklılığını arttırma kararı almak zorunda kalmıştır.

Yukarıda adı geçen teknik faul kararı da yine bu zaman aralığında hayata geçirilmiştir. 1996 yılındaki NCAA turnuvası devam ederken, North Carolina Takımı'na karşı mücadele eden Texas Tech Takımı forması ile oyuncu Darwin Ham bir panyanın parçalanmasına neden olmuştur. 2012 yılında İtalya'nın Sassari kentinde, Dinamo Sassari Takımı ile basketbol hazırlık maçı yapan Olympiacos ekibinden NBA oyuncusu Joey Dorsey de sahadaki panyanın camını kırmıştır.